با من حرف بزن
رهایی از پارادایم های کهنه
آگوست 10, 2012تورم چگونه پدیده‌ای است؟
آگوست 10, 2012با وجود آن كه يكي از قديمي ترين و عالي ترين دستاوردهاي بشري، هنر برقراري ارتباط است ولي امروزه در عصر صنعتي و ماشيني يكي از مهم ترين آسيب هاي اجتماعي كمرنگ شدن انواع ارتباط بين اعضاي خانواده است. گفتگو مقدمه ارتباط عاطفي است كه هر چه ماهرانه تر صورت پذيرد موفق آميزتر بوده و بر غناي ارتباط عاطفي مي افزايد. آيا تاكنون با خود انديشيده ايم كه اصول گفتگوي ماهرانه چيست؟ براي برقراري ارتباط بهتر با فرزندان از چه زباني استفاده كنيم؟ گفتگو راه زندگي است يا مقصد زندگي؟
گفتگو : گفتگو در لغت به معناي مكالمه، صحبت كردن و گفت وشنود قضيه است. گفتگو اصلي ترين راه براي بيان حقايق، افكار و احساسات ما به ديگران است، ابتدايي ترين وسيله براي آغاز و ايجاد دوستي ها و روابط با ديگران و مكالمه اي است كه شركت كنندگان براي نيل به هدفي واحد و مشترك كه همان “حل مسئله” است، به فهم و نقد سخن يكديگر مي پردازند.
گفتگوي ماهرانه : اين نوع گفتگو كوششي براي درك و فهم طرف مقابل محسوب مي شود و حس اطمينان و اعتماد متقابل را افزايش مي دهد. همچنين مقدمه اي براي برقراري ارتباط عاطفي است و با افزايش حس همدلانه، زمينه بروز و شناخت افكار و احساسات و انديشه را در طرفين برقرار مي كند و فشار روحي- رواني را كاهش مي دهد. مواقعي كه فرد دستاوردهاي خود را بيش از آنچه كه هست ارزيابي كرده ، زماني كه فرد به صورت غيرعقلاني و بدون شناخت كافي رايي را براي طرف مقابل اتخاذ و يا با او دشمني نمايد، زماني كه فرد نسبت به موضوعي شور و شوق افراطي داشته و به شدت هم از آن دفاع كند، وقتي كه فرد نظري را با چنان قاطعيتي بيان دارد كه گويي ثابت شده است در صورتي كه چنان نباشد و يا آنكه فرد تحمل عقايد مخالف خود را ندارد، زماني كه فرد به عقيده، آداب و رسومي التزام داشته باشد كه ناشي از جهل و ترس غيرمعقول از امور مجهول باشد، موانعي را براي گفتگوي سالم و مفيد فراهم آورده است.
فرصتي براي گفتن: اگرچه سخن گفتن امري بديهي است اما براي برقراري ارتباط، چه كلامي و چه غيركلامي، زمان لازم است. بيشتر ما سعي داريم فرزندانمان را به داشتن ارتباط كلامي با ديگران ترغيب كنيم. مادري را در نظر بگيريد كه مي خواهد با فرزندش ارتباط برقرار نمايد و شروع مي كند به گفتن جملات پياپي مثل “توي مدرسه چه كار كردي؟ سارا هم آمده بود، امروز هم با هم بوديد؟ اصلااز او خوشت مي آيد يا نه؟” والدين بدون اين كه به فرزندانشان فرصت مشاركت بدهند تمام امور را به دست مي گيرند. اگربه نحوه برقراري ارتباط خود با فرزندمان نگاهي بيندازيم متوجه مي شويم كه چرا او تمايل زيادي به اين ارتباط ندارد. اين نحوه برخورد براي كودكاني كه داراي اختلالات گفتاري هستند ، بسيار خطرناك است. فرصت ندادن به فرزندان باعث مي شود تا باور كنيم آن ها اطلاع چنداني از آن چه انجام مي دهند، ندارند و به آن ها نيز مي آموزيم كه در ارتباطات خود منفعل عمل كنند. وقتي موضوعي را با فرزندتان در ميان مي گذاريد ، چه مي كنيد؟ اغلب ما بدون اين كه به او اجازه دهيم تا حرف خود را بزند به سخن گفتن ادامه مي دهيم، در اين صورت چه اتفاقي مي افتد؟ توجه او به ما كم و يا اصلاقطع مي شود. آيا خود شما وقتي با افرادي هستيد كه زياد حرف مي زنند و اجازه حرف زدن به شما نمي دهند، همين مسئله را تجربه نكرده ايد؟ فرصت دادن و انتظار، مهارت پيچيده اي است كه براي والدين و معلمان در ارتباط با كودكان بسيار سودمند است. اين مهارت براي برقراري ارتباط جمعي با كودكاني كه از شما فاصله مي گيرند، كاربرد دارد.كودكاني كه داراي اختلالات گفتاري و مشكلات يادگيري هستند براي برقراري ارتباط به فرصت بيشتري نياز دارند. بسياري از والدين اظهار مي دارند كه دادن اين فرصت، برايشان سخت و يا غيرممكن است، آن ها معتقدند كه براي واداشتن فرزندان به ارتباط بايد آنها را مورد بمباران كلمات و جمله ها قرار داد. مثلايك سوال را بايد بارها و بارها از او پرسيد. آن ها از نتايج شگفت انگيز صبر و دادن فرصت به فرزندانشان بي خبر هستند. بسياري از ما نمي دانيم كه وقتي دائما حرف مي زنيم عملاً فرزندمان را از برقراري ارتباط و يادگيري صحبت با سايرين باز مي داريم. اگر والدين به فرزندان فرصت كافي ندهند ممكن است آن ها منفعل شده و بسياري از فرصت هاي طبيعي برقراري ارتباط با ديگران را از دست بدهند.
گفتگو با كودكان و نوجوانان
در گفتگو با كودكان و نوجوانان رعايت نكاتي جهت داشتن گفتگويي سودمند ، ضروري است كه اين نكات از اين قرار است:
1- باز نگاه داشتن پل ارتباطي: از او بخواهيم افكار و احساساتش را با ما در ميان بگذارد تا بهتر بتوانيم او را درك كنيم.
2- يادگيري مهارت خوب گوش دادن: در گوش دادن هنگام ارائه بازخورد به گوينده، از پيام”تو” استفاده كنيم، مانند ” تو از اين موضوع ناراحت شدي؟ “
3- يادگيري مهارت خوب صحبت كردن: در صحبت كردن هنگام انتقال پيام نارضايتي خود به شنونده، از پيام “من”استفاده كنيم مانند “من احساس شرمساري كردم. ”
4 – پذيرش بي قيد و شرط: پذيرش طرف مقابل مانند اين است كه به يك دانه ناچيز فرصت مي دهد تا تبديل به گلي شود كه لياقت آن را دارد.
5- توجه به شيوه فرزند پروري: براي افزايش درك متقابل از طريق گفتگو، لازم است الگوي رابطه والدين با فرزندان به سوي خانواده قاطع و اطمينان بخش (آزاد منش) بدون تمايلات سالار منشي حركت نمايد.
6- ابراز محبت و تكريم: گفتگو هر چه محبت آميزتر و همراه با احترام باشد ، نتايج مطلوب تر به همراه خواهد داشت.
7- استفاده از چشم: هنگام گفتگو سعي نماييم به صورت و اطراف صورت طرف مقابل نگاه كنيم ولي به ياد داشته باشيم كه از خيره شدن به چشم او كه مانع تعامل و ادامه گفتگوست اكيداً پرهيز نماييم.
8- سكوت: گاهي در مواجهه با افراد غيرقابل نفوذ سكوت توجه آميز از عوامل موثر در گفتگوست. سكوت، به گوينده فرصت مي دهد تا فكر كند و در مورد آنچه مي گويد بيشتر بينديشد.
9 – تمركز بر موضوع: هنگام گفتگو تلاش كنيم تا موضوعات مورد گفتگو بررسي شوند نه اشخاص يا شخصيت طرف مقابل.
10- توجه به زبان بدن: هنگام گفتگو توجه به رفتارهاي غيركلامي طرف مقابل مانند چگونه نشستن و نبا من حرف بزن
با وجود آن كه يكي از قديمي ترين و عالي ترين دستاوردهاي بشري، هنر برقراري ارتباط است ولي امروزه در عصر صنعتي و ماشيني يكي از مهم ترين آسيب هاي اجتماعي كمرنگ شدن انواع ارتباط بين اعضاي خانواده است. گفتگو مقدمه ارتباط عاطفي است كه هر چه ماهرانه تر صورت پذيرد موفق آميزتر بوده و بر غناي ارتباط عاطفي مي افزايد. آيا تاكنون با خود انديشيده ايم كه اصول گفتگوي ماهرانه چيست؟ براي برقراري ارتباط بهتر با فرزندان از چه زباني استفاده كنيم؟ گفتگو راه زندگي است يا مقصد زندگي؟
گفتگو : گفتگو در لغت به معناي مكالمه، صحبت كردن و گفت وشنود قضيه است. گفتگو اصلي ترين راه براي بيان حقايق، افكار و احساسات ما به ديگران است، ابتدايي ترين وسيله براي آغاز و ايجاد دوستي ها و روابط با ديگران و مكالمه اي است كه شركت كنندگان براي نيل به هدفي واحد و مشترك كه همان “حل مسئله” است، به فهم و نقد سخن يكديگر مي پردازند.
گفتگوي ماهرانه : اين نوع گفتگو كوششي براي درك و فهم طرف مقابل محسوب مي شود و حس اطمينان و اعتماد متقابل را افزايش مي دهد. همچنين مقدمه اي براي برقراري ارتباط عاطفي است و با افزايش حس همدلانه، زمينه بروز و شناخت افكار و احساسات و انديشه را در طرفين برقرار مي كند و فشار روحي- رواني را كاهش مي دهد. مواقعي كه فرد دستاوردهاي خود را بيش از آنچه كه هست ارزيابي كرده ، زماني كه فرد به صورت غيرعقلاني و بدون شناخت كافي رايي را براي طرف مقابل اتخاذ و يا با او دشمني نمايد، زماني كه فرد نسبت به موضوعي شور و شوق افراطي داشته و به شدت هم از آن دفاع كند، وقتي كه فرد نظري را با چنان قاطعيتي بيان دارد كه گويي ثابت شده است در صورتي كه چنان نباشد و يا آنكه فرد تحمل عقايد مخالف خود را ندارد، زماني كه فرد به عقيده، آداب و رسومي التزام داشته باشد كه ناشي از جهل و ترس غيرمعقول از امور مجهول باشد، موانعي را براي گفتگوي سالم و مفيد فراهم آورده است.
فرصتي براي گفتن: اگرچه سخن گفتن امري بديهي است اما براي برقراري ارتباط، چه كلامي و چه غيركلامي، زمان لازم است. بيشتر ما سعي داريم فرزندانمان را به داشتن ارتباط كلامي با ديگران ترغيب كنيم. مادري را در نظر بگيريد كه مي خواهد با فرزندش ارتباط برقرار نمايد و شروع مي كند به گفتن جملات پياپي مثل “توي مدرسه چه كار كردي؟ سارا هم آمده بود، امروز هم با هم بوديد؟ اصلااز او خوشت مي آيد يا نه؟” والدين بدون اين كه به فرزندانشان فرصت مشاركت بدهند تمام امور را به دست مي گيرند. اگربه نحوه برقراري ارتباط خود با فرزندمان نگاهي بيندازيم متوجه مي شويم كه چرا او تمايل زيادي به اين ارتباط ندارد. اين نحوه برخورد براي كودكاني كه داراي اختلالات گفتاري هستند ، بسيار خطرناك است. فرصت ندادن به فرزندان باعث مي شود تا باور كنيم آن ها اطلاع چنداني از آن چه انجام مي دهند، ندارند و به آن ها نيز مي آموزيم كه در ارتباطات خود منفعل عمل كنند. وقتي موضوعي را با فرزندتان در ميان مي گذاريد ، چه مي كنيد؟ اغلب ما بدون اين كه به او اجازه دهيم تا حرف خود را بزند به سخن گفتن ادامه مي دهيم، در اين صورت چه اتفاقي مي افتد؟ توجه او به ما كم و يا اصلاقطع مي شود. آيا خود شما وقتي با افرادي هستيد كه زياد حرف مي زنند و اجازه حرف زدن به شما نمي دهند، همين مسئله را تجربه نكرده ايد؟ فرصت دادن و انتظار، مهارت پيچيده اي است كه براي والدين و معلمان در ارتباط با كودكان بسيار سودمند است. اين مهارت براي برقراري ارتباط جمعي با كودكاني كه از شما فاصله مي گيرند، كاربرد دارد.كودكاني كه داراي اختلالات گفتاري و مشكلات يادگيري هستند براي برقراري ارتباط به فرصت بيشتري نياز دارند. بسياري از والدين اظهار مي دارند كه دادن اين فرصت، برايشان سخت و يا غيرممكن است، آن ها معتقدند كه براي واداشتن فرزندان به ارتباط بايد آنها را مورد بمباران كلمات و جمله ها قرار داد. مثلايك سوال را بايد بارها و بارها از او پرسيد. آن ها از نتايج شگفت انگيز صبر و دادن فرصت به فرزندانشان بي خبر هستند. بسياري از ما نمي دانيم كه وقتي دائما حرف مي زنيم عملاً فرزندمان را از برقراري ارتباط و يادگيري صحبت با سايرين باز مي داريم. اگر والدين به فرزندان فرصت كافي ندهند ممكن است آن ها منفعل شده و بسياري از فرصت هاي طبيعي برقراري ارتباط با ديگران را از دست بدهند.
گفتگو با كودكان و نوجوانان
در گفتگو با كودكان و نوجوانان رعايت نكاتي جهت داشتن گفتگويي سودمند ، ضروري است كه اين نكات از اين قرار است:
1- باز نگاه داشتن پل ارتباطي: از او بخواهيم افكار و احساساتش را با ما در ميان بگذارد تا بهتر بتوانيم او را درك كنيم.
2- يادگيري مهارت خوب گوش دادن: در گوش دادن هنگام ارائه بازخورد به گوينده، از پيام”تو” استفاده كنيم، مانند ” تو از اين موضوع ناراحت شدي؟ “
3- يادگيري مهارت خوب صحبت كردن: در صحبت كردن هنگام انتقال پيام نارضايتي خود به شنونده، از پيام “من”استفاده كنيم مانند “من احساس شرمساري كردم. ”
4 – پذيرش بي قيد و شرط: پذيرش طرف مقابل مانند اين است كه به يك دانه ناچيز فرصت مي دهد تا تبديل به گلي شود كه لياقت آن را دارد.
5- توجه به شيوه فرزند پروري: براي افزايش درك متقابل از طريق گفتگو، لازم است الگوي رابطه والدين با فرزندان به سوي خانواده قاطع و اطمينان بخش (آزاد منش) بدون تمايلات سالار منشي حركت نمايد.
6- ابراز محبت و تكريم: گفتگو هر چه محبت آميزتر و همراه با احترام باشد ، نتايج مطلوب تر به همراه خواهد داشت.
7- استفاده از چشم: هنگام گفتگو سعي نماييم به صورت و اطراف صورت طرف مقابل نگاه كنيم ولي به ياد داشته باشيم كه از خيره شدن به چشم او كه مانع تعامل و ادامه گفتگوست اكيداً پرهيز نماييم.
8- سكوت: گاهي در مواجهه با افراد غيرقابل نفوذ سكوت توجه آميز از عوامل موثر در گفتگوست. سكوت، به گوينده فرصت مي دهد تا فكر كند و در مورد آنچه مي گويد بيشتر بينديشد.
9 – تمركز بر موضوع: هنگام گفتگو تلاش كنيم تا موضوعات مورد گفتگو بررسي شوند نه اشخاص يا شخصيت طرف مقابل.
10- توجه به زبان بدن: هنگام گفتگو توجه به رفتارهاي غيركلامي طرف مقابل مانند چگونه نشستن و نگاه كردن مي تواند ادامه گفتگو را تا رسيدن به نتيجه مطلوب تضمين نمايد.
11- بيان شفاف: هر چه گفتگو صادقانه تر و شفات تر باشد ادامه گفتگو ميسرتر است، پس بهتر است هنگام سوال كردن فرزندان در مواقعي كه جواب سوالي را نمي دانيم تظاهر به دانستن نكنيم و بي پرده و در نهايت ظرافت بگوييم؛ “فعلاجواب اين سوال را نمي دانم ولي مي توانم با استفاده از منابع، پاسخ آن را پيدا كنم.”
12- صبر و حوصله: در گفتگو، به مخاطب فرصت دهيم تا بتواند حتي با جملات طولاني احساس و عواطف خود را بيان نمايد.
13- سوال هاي انعكاسي: اگر شنونده مفهوم مطلبي را كه ” گوينده” بيان كرده به او انعكاس دهد، نشان دهنده درك و فهم ” شنونده ” است. اين پاسخ بايستي به دور از قضاوت، كوتاه و مختصر باشد.به تعبيري “ذهن مانند چتر نجات است، تنها زماني عمل مي كند كه باز باشد.”
گاه كردن مي تواند ادامه گفتگو را تا رسيدن به نتيجه مطلوب تضمين نمايد.
11- بيان شفاف: هر چه گفتگو صادقانه تر و شفات تر باشد ادامه گفتگو ميسرتر است، پس بهتر است هنگام سوال كردن فرزندان در مواقعي كه جواب سوالي را نمي دانيم تظاهر به دانستن نكنيم و بي پرده و در نهايت ظرافت بگوييم؛ “فعلاجواب اين سوال را نمي دانم ولي مي توانم با استفاده از منابع، پاسخ آن را پيدا كنم.”
12- صبر و حوصله: در گفتگو، به مخاطب فرصت دهيم تا بتواند حتي با جملات طولاني احساس و عواطف خود را بيان نمايد.
13- سوال هاي انعكاسي: اگر شنونده مفهوم مطلبي را كه ” گوينده” بيان كرده به او انعكاس دهد، نشان دهنده درك و فهم ” شنونده ” است. اين پاسخ بايستي به دور از قضاوت، كوتاه و مختصر باشد.به تعبيري “ذهن مانند چتر نجات است، تنها زماني عمل مي كند كه باز باشد.”
