بنگاه هاي كوچك و متوسط در كره جنوبي

در ميان كشورهاي شرق آسيا، كه در اين رشتـــــه مقالات موردبررسي اجمالي قرار مي گيرند، شايد كره جنوبي را از جهات اقتصادي بتوان منحصر به فرد وحتي پيشتاز به شمار آورد: اين كشور با جمعيتي بيش از 48 ميليون نفر و سرزميني بسيار كوچك، مدت كوتاهي پس از جنگ كره، اصلاحات خود را آغاز كرد. اين راه با سرعت و جديت تمام دنبال شد به طوري كه پس از دو دهه رشد شتابان آن زبانزد كشورهاي ديگر شد و يك دهه بعد محصولات صنعتي آن از كيفيت مناسب براي حضور در بازارهاي بين المللي و رقابت با بزرگان صنعتي برخوردار شدند. رشد صنعتي كره جنوبي 6/5 درصد است، صنعت بيش از 41 توليد ناخالص داخلي را به خود اختصاص مي دهد درحالي كه 21 درصد نيروي كار را جذب كرده است. درآمد سرانه آن اندكي كمتر از 20 هزار دلار است، و تراز تجاري آن مثبت است يعني در برابر 162/6 ميليارد دلار صادرات، 148/4 ميليارد دلار واردات دارد.

تعريف بنگاههاي كوچك و متوسط

در كره جنــوبي از معيار تعداد كاركنان تمام وقت شاغل در بنگاهها براي شناسايي و طبقه بندي بنگاهها براي شناسايي و طبقه بندي بنگاهها استفاده مي شود. براساس اين معيار در بنگاههاي توليدي چنانچه تعداد كاركنان كمتر از 300 نفر باشد آن بنگاه كوچك و متوسط به حساب مي آيد. اين معياربراي بنگاههاي كوچك و متوسط خدماتي، تعداد كاركنان كمتر از 20 نفر است.در برخي موارد، از معيار ديگري نيز استفاده مي شود، اين معيار ميزان مجموع دارائيهاي بنگاههاست كه براساس آن بنگاههاي كوچك و متوسط آن دسته از بنگاههايي هستند كه ميزان مجموع دارائيهاي آنها كمتر از 80 ميليارد ون (واحد پول كره جنوبي) باشد.

جايگاه بنگاهها

بنگاههاي كوچك و متوسط نقش بسيار مهمي در نظام اقتصادي – اجتماعي كره جنوبي ايفا مي كنند و اين بنگاهها يكي از مهمترين عوامل در رشد اقتصادي، ايجاد اشتغال و صادرات محسوب مي شوند.

براساس آمارهاي رسمي در حدود 2640000 بنگاه كوچك و متوسط در كره جنوبي وجود دارد كه سهمي برابر با 99/5 درصد از كل بنگاههاي فعال در اين كشور است.

اين بنگاهها نقش بسيار مهمي نيز در اشتغال زايــــــي و ايجاد ارزش افزوده ايفا مي كنند. براساس آمارها در حدود 9100000 نفر در بنگاههاي كوچك و متوسط فعاليت دارند كه 78/5 درصد از كل شاغلان اين كشور است. ازطرف ديگر، بيش از 96 هزار واحد توليدي صنعتي دركره جنوبي وجود دارد كه هريك بين 5 تا 300 نفر را در استخدام خود دارند. اين واحدها سهمي برابر با 99/1 درصد از كل واحدهاي توليدي اين كشور را دارند و با حدود 2 ميليون نفر پرسنل سهمي برابر با 69/2 درصد از كل شاغلان بخش توليد صنعتي را به خود اختصاص مي دهند.

ارزش توليدات اين واحدها در سال حدود 187/92 تريليون ون و ارزش افزوده ناشي از فعاليت آنها 82/28 تريليون ون است. اين ارقام به ترتيب 46/8 و 47/2 درصد از كل ارزش توليد و ارزش افزوده بخش توليد صنعتي در كره جنوبي است.

در حدود 91/6 درصد از كل شركتهاي توليد صنعتي در كره جنوبي واحدهايي هستند كه بين 5 تا 49 نفر را در استخدام خود دارند و به ترتيب 58/6 و 45 و 46/4 درصد از شاغلان، ارزش توليد و ارزش افزوده توليد صنعتي را به خود اختصاص مي دهند. كسب وكارهاي كوچكي كه در 7 بخش ماشين آلات و تجهيزات، توليد محصولات فلزي، نساجي، چرم و محصولات چوبي، غذا و آشاميدنيها و محصولات لاستيكي و پلاستيكي فعال هستند، 55/2 درصد از كل بنگاههاي توليد صنعتي دركره جنوبي را تشكيل مي دهند. اين بنگاهها 41/8 درصد از كل صادرات كره جنوبي را دراختيـــــار دارند. سهم هريك از گروه كسب و كارهاي كوچك و متوسط در اين ميزان صادرات در جدول شماره يك منعكس شده است.

سيستم حمايت از بنگاههاي كوچك و متوسط

كره جنوبي باتوجه به نقش و تاثير بنگاههاي كوچك و متوسط در توسعه اقتصادي اين كشور مسئوليت حمايت و گسترش بنگاههاي كوچك و متوسط را به وزارت صنعت و تجارت واگذار كرده است. در درون اين وزارتخانه تشكيلات ويژه اي ايجاد شده است كه مسئوليت اصلي را درمورد برنامه هاي مختلف حمايتي و سياستهاي اجرايي دولت درمورد بنگاههاي كوچك و متوسط برعهده دارد. اين تشكيلات كه به اختصار SMBA خوانده مي شود، سياستهاي اجرايي را با نظر و مشاركت كميسيون ويژه رياست جمهوري در امور بنگاههاي كوچك و متوسط تدوين و به اجرا مي گذارد.

اهداف اصلي سازمان SMBA عبارتند از:

– بهبود ساختار و جايگاه رقابتي بنگاههاي كوچك و متوسط كره جنوبي؛

– كمك به ايجاد ثبات اقتصادي؛

– كمك به تاسيس بنگاههاي كوچك و متوسط جديد و حمايت از كارآفرينان؛

– حمايت از نوآوريهاي تكنولوژيكي؛

– حمايت از بنگاههاي كوچك و متوسط براي ورود به بازارهاي جهاني.

در ادامه برنامه ها و رويكردهايي كه سازمان SMBA براي دستيابي به هريك از اهداف شش گــانه بالا دنبال مي كند معرفي مي شوند:

1 – بهبود ساختار و جايگاه رقابتي بنگاههاي كوچك و متوسط

براي دستيابي به هدف بالا، رويكردهاي سازمان SMBA معطوف به موارد زير است:

الف – اصلاح ساختار بنگاههاي كوچك و متوسط: براي تامين مالي هزينه هاي مربوط به نوسازي و بازسازي و همچنين هزينه هاي مربوط به اصلاح ساختار بنگاههاي كوچك و متوسط و تامين مخارج مربوط به دستيابي به فناوريهاي پيشرفته براي ورود اين بنگاهها به بازارهاي جهاني&، رويكرد سازمان SMBA انتشار اوراق قرضــــه عمومي براي تامين هزينه هاي سرمايه گذاري و سرمايه در گردش شركتهاي باتوان رشد بالاست. اين تجربه ابتدا در بخش توليد به كار گرفته شد و پس از مشخص شدن آثار مثبت آن هم اكنون به بخش خدمات نيز درحال گسترش است.

ب – حمايت از كاربرد فناوري اطلاعات: سازمان SMBA با اعتقاد به نقش موثر فناوري اطلاعات در جهاني شدن بنگاههاي كوچك و متوسط، سياست حمايت از اين بنگاهها براي استفاده بيشتر از فناوري اطلاعات را در پيش گرفتــــه و تلاش مي كند با استفاده از آن شبكه هاي ارتباطي بين بنگاهها با يكديگر وبا سازمانها و نهادهاي حمايت كننده ازآنها و ساير عناصر حاضر در اقتصاد اين كشور و ساير كشورها را توسعه دهد.

اعطاي وامهاي لازم براي خريد و نصب سخت افزارها و تجهيزات موردنياز و ايجاد شبكه ارتباطي بين بنگاههاي كوچك و متوسط با يكديگر و با سازمانهاي حامي آنها ازطريق فناوريهاي اطلاعاتي و شبكه هاي كامپيوتري از برنامه هاي اين سازمان است كه به تازگي به بهره برداري رسيده است.

ج – همكاري بين بنگاههاي كوچك و متوسط: هدف از تشويق همكاري بين بنگاههاي كوچك و متوسط ايجاد هم افزايي بين منابع تحت مالكيت و كنترل اين بنگاهها و افزايش توان چانه زني آنها در مناسبات اداري – اقتصادي است. چارچوب قانوني اين سياست در سال 1961 با تصويب «قانون همكاري كسب و كارهاي كوچك» (THE SMALL BUSINESS COOPERATIVE ACT) فراهم شده است. اعطاي مشوقهاي مالياتي براي ارجاع كار از سوي شركتهاي بزرگ به بنگاههاي كوچك و متوسط و توسعه فرهنگ <«پيمانكاري جزء» (SUBCONTRACTING) درچارچوب اين قانون دنبال شده است.

د – نظارت بر روابط سالم بين شركتهاي بزرگ و بنگاههاي كوچك و متوسط: اين نظارت با هدف سالم سازي قراردادهاي مربوط به ارجاع كارهاي پيمانكاري جزء بين 30 شركت بزرگ كره جنوبي با پيمانكاران جزء و نيز در قراردادهـــــاي بين پيمانكاران جزء اعمال مي گردد.

ها – پشتيباني مالي از بنگاههاي كوچك و متوسط: اين سياست با هدف تقويت قدرت رقابتي بنگاههـــاي كوچك و متوسط در مناقصه ها و مزايده ها و ازطريق تشكيل صندوق مشترك SMBA با آنها به اجرا درآمده است.

و – حمايت از زنان كارآفرين: درحال حاضر دولت كره جنوبي درحال تدوين پيش نويس قانوني براي اولويت دهي به زنان كارآفرين در برنامه هاي حمايت از بنگاههاي كوچك و متوسط است. براساس اين قانون، برنامه هاي مختلفي شامل حمايتهاي مالي وغيرمالي براي تشويق زنان كارآفرين جهت تاسيس بنگاههاي كوچك ومتوسط پيش بيني شده است.

ز – جمع آوري نظرات بنگاههاي كوچك و متوسط با هدف اصلاح قوانين: ايجاد اين سازوكــــار به دولت اجازه داده است تا با جمع آوري نظرات صاحبان بنگاههاي كوچك و متوسط، درك بهتري از مشكلات پيش روي اين بنگاهها كسب كند و اين دانش را در تدوين قوانين مرتبط با اين بنگاهها مورداستفاده قرار دهد.

2 – كمك به ايجاد ثبات اقتصادي

برنامه هاي SMBA براي كمك به ايجاد ثبات اقتصادي در درون بنگاههاي كوچك و متوسط درقالب برنامه هاي متعددي پيگيري و اجرا مي گردد. برخي از مهمترين اين برنامه ها عبارتند از:

الف) كمكهاي مالي: در درون سازمان SMBA مركزي به نام مركز گزارش موانع مالي تاسيس شده است هدف اين مركز بهبود شرايط دستيابي بنگاههاي كوچك و متوسط به وامها، منابع مالي و ساير اعتبارات موردنياز است. اين مركز ازطريق ارائه خدمات مشاوره اي و تشكيل گردهمايي هايي با نهادهاي مالي و ساير سازمانهاي ذينفع دراين راه تلاش مي كند.

حمايتهاي مالي ويژه از بنگاههايي كه ازروند رو به رشدي برخوردار بوده و به علت ورشكستگي ساير بنگاههاي طرف قرارداد در معرض مخاطرات مالي قرار دارند نيز در چارچوب سياست مساعدت و كمك مالي صورت مي گيرد.

ب) تضمين وام و اعتبار: در چارچوب اين سياست دو صندوق براي تضمين وام و اعتبارات ايجاد شده است. اين دو صندوق عبارتند از: «صندوق تضمين اعتبارات » (CREDIT GUARANTEE FUND) و صندوق تضمين اعتبارات فناوري»(TECHNOLOGY CREDIT GUARANTEE FUND).

همچنين ايجاد نظام بيمه اي براي حمايت از بنگاهها در مقابل خطرات ناشي از ورشكستگي خريداران و بنگاههايي كه كالاهايي را سفارش مي دهنـــد&، از ديگر برنامه هاي اجرايي در اين زمينه است.

ج – حمايت از توسعه منابع انساني در بنگاههاي كوچك و متوسط: براساس اين سياست دو نوع نظام آموزشي تدوين شده است:

– نظام آموزش مربيان فني صنايع ساير كشورها:

در اين نظام مربيان فني از كشورهاي درحال توسعه ازسوي كارشناسان كره اي درمورد فناوريهاي پيشرفته آموزش مي بينند.

– نظام كاركنان ماهر:

در اين نظام جواناني كه خدمت وظيفه عمومي خود را به اتمام رسانده اند براساس مهارتهايي كه طي دوران خدمت خود در ارتش اين كشور فراگرفته اند به بنگاههاي كوچك و متوسط معرفي مي گردند.

د) حمايتهاي مربوط به بازاريابي: تشويق سازمانها و موسسات دولتي و محلي براي خريد از بنگاههاي كوچك و متوسط، تشكيل نمايشگاههاي دائمي و سالانه از توليدات و محصولات بنگاههاي كوچك و متوسط و نيز تاسيس مركز عمومي توزيع ساخته ها و توليدات بنگاههاي كوچك و متوسط در چارچوب سياست حمايت و بازاريابي براي بنگاههاي مذكور به اجرا گذاشته شده اند.

ها – بهبود ساختار توزيع

بازسازي و نوسازي مراكز تجاري و بازارها و ايجاد بازارهاي جديد درمناطق مسكوني تازه و حمايت مالي از ايجاد ساختمانهاي تجاري و مراكز خريد جديد در چارچوب اين سياست پيگيري مي شود.

اعطاي وام، معافيتهاي مالياتي و ساير تسهيلات اعتباري به سازندگان مراكز تجاري و كمك به تجهيز اين مراكز به فناوريهاي نوين ارتباطي از ديگر برنامه هاي دولت كره جنوبي براي بهبــــود ساختار نظام توزيع محسوب مي شود.

3) كمك به تاسيس بنگاههاي كوچك و متوسط جديد

الف – حمايتهاي قانوني از سرمايه گذاري در كسب و كارهاي جديد؛ دركره جنوبي يك بازار سرمايه گذاري (ANGEL MARKET) تاسيس شده است كه در آن كارآفرينان و سرمايه گذاران امكان تفاهم و مشاركت در پـــروژه هاي مربوط به ايجاد كسب وكارهاي جديد را پيدا مي كنند. در كنار تاسيس بازار سرمايه گذاري براي تعميق اين بازار يك «نظام ارزيـــــابي سرمايه گذاري» راه اندازي شده است.

ب – حمايتهــــــــــاي مالي از تاسيس كسب و كارهاي جديد: اعطاي معافيتهاي مالياتي براي سرمايه گــــــــــذاران در كسب و كارهاي جديد و درنظر گرفتن وام و معافيتهاي ماليات بردرآمد، ثبت و… براي اين نوع كسب و كارها ازجمله مساعدتهايي است كه در چارچوب سياست حمايت از تاسيس كسب و كارهاي جديد دنبال مي گردد.

ج) حمايتهاي فيــــــــزيكي از تاسيس كسب و كارهاي جديد: تاسيس پاركهاي صنعتي و تامين زمين به مساحت 9 تا 12 هزار متر مربع و با شرايط قيمتي مطلوب به صورت خريد يا اجاره به شرط تمليك براي بنگاههاي كوچك و متوسط ازجمله اين حمايتهاست.

4) حمايت از نوآوريهاي تكنولوژيكي

نوآوريهاي تكنولوژيكي و استفاده از آنها در بنگاههاي كوچك و متوسط در كره جنوبي يك ضرورت محسوب مي شود، به همين جهت سازمان SMBA برنامه هاي مختلفي را درجهت توسعه استفاده از فناوريهاي نوين در بنگاههاي كوچك و متوسط پيگيري مي كند:

الف – مساعدت در توسعه فناوريهاي جديد توسط بنگاههاي كوچك و متوسط: <دولت در اين برنامه سرمايه گذاريهايي را در بنگاههاي كوچك و متوسط انجام مي دهد تا بتوانند فناوريهاي جديد را توسعه دهند. ايجاد صندوقهاي مالي - اعتباري جهت حمايت از بنگاههاي كوچك و متوسط براي خريد فناوريهاي جديد نيز ازجمله برنامه هايي است كه در چارچوب اين سياست پيگيري مي شود. علاوه بر آن، ايجاد كنسرسيومي بين صنايع، دانشگاهها و موسسات تحقيقاتي براي پيشبرد پروژه اي به نام «توسعه فناوري» نيز بخش ديگري از تلاشهاي كره جنوبي در اين زمينه است.

ب – همكاري فني داخلي و بين المللي بين بنگاهها: تشكيل نمايشگاه فناوريهاي جديد، دعوت از كارشناسان و خبرگان فني براي تشكيل سمينارها و كارگاههاي آموزشي موجب ايجاد ارتباط و مبادله اطلاعات فني بين اين بنگاهها شده است.

ج – نظام تضمين كيفيت: سازمان SMBA براي تعقيب اين سياست اقدام به اجراي برنامه اي تحت عنوان «نوآوري كيفيت» كرده است. در كنار آن اين سازمان خدمات مشاوره اي و برخي مساعدتهاي ديگر را براي اخذ استانداردهاي ايزو دراختيار بنگاههاي كوچك و متوسط قرار مي دهد.

د – تحليل توان رقابتي بنگاههاي كوچك و متوسط: تدوين پروژه كلاني براي بررسي و مطالعه جامع نيازهاي تكنولوژيكي بنگاهها براي ترسيم سيماي دقيق نيازها و آگاهي از وضعيت و توان رقابتي اين نوع بنگاهها در زمينه استفاده از فناوري ازجمله برنامه هايي است كه در تعقيب سياست توسعه استفاده از نوآوريهاي تكنولوژيكي اعمال مي گردد.

برنامه ديگري نيز به نام «نظام پزشك بنگاهها» (HOME DOCTOR SYSTEM) توسط سازمان SMBA اجرا مي گردد. طي اين برنامه محققان و كارشناسان خبره از بنگاههاي كوچك و متوسط بازديد كرده و توصيه ها و راهنمائيهاي فني به آنها ارائه مي دهند.

5) حمايت از بنگاههاي كوچك و متوسط براي ورود به بازارهاي جهاني

الف) مساعدت به صادركنندگان كوچك و متوسط: ازجمله خدماتي كه سازمان SMBA دراختيـــاربنگاههاي كوچك ومتوسط قرار مي دهد مي توان به آموزش صادرات&&، مطالعات بازارهاي خارجي و مساعدت در طراحي محصولات مناسب بازارهاي جهاني نام برد. پشتيباني از حضور بنگاههاي كوچك و متوسط در نمايشگاههاي بين المللي و راه اندازي يك سايت ويژه (WWW.SMPIC OR KR) براي معرفي بنگاههاي كوچك و متوسط از ديگر فعاليتهاي سازمان SMBA در اين زمينه است.

ب) مساعدت در جلب سرمايه هاي خارجي: اعطاي معافيتهاي مالياتي، مساعدت مالي و تامين محـــــل براي شركتهاي خارجي سرمايه گذار در كره جنوبي ازجمله اين فعاليتهاست. كره جنوبي درحال بازنگري كلي سياستهاي بازدارنده سرمايه گذاري خارجي در اين كشور است.

تاسيس مركزي به نام «سازمان توسعه تجارت و سرمايه گذاري» براي ملاقات و مذاكره صاحبان بنگاههاي كوچك و متوسط كره اي با سرمايه گذاران خارجي از ديگر اقدامات سازمان SMBA است. يكي ديگر از اقدامات اين سازمان تهيه فهرستي از شركتهاي موفق كره اي و معرفي آنها به سرمايه گذاران خارجي است كه دركنار اعزام گروههايي به خارج از كشور براي معرفي اين شركتها به سرمايه گذاران خارجي صورت مي گيرد.

ج) همكاري بين المللي: مشاركت مستمر سازمان SMBA در گردهمائيهاي جهاني نظير جلسات نخست وزيران اپك (APEC) درمورد بنگاههاي كوچك و متوسط و نيز جلسات گروههاي سازمان همكاري و توسعه اقتصادي (OECD) در خصوص بنگاههاي كوچك و متوسط با اين ديدگاه صورت مي گيرد كه همكاري متقابل با سازمانهاي بين المللــــي مي تواند عملكرد سازمان SMBA و درنهايت كل بنگاههاي كوچك و متوسط كره اي را بهبود بخشد.

نويسنده:گروه مطالعات SMEs سازمان مديريت صنعتي

]]>