مشکل معاینه فنی خودروها و عدم وجود برنامه ریزی در کشور

نوشته دکتر صیاد

طرح زوج و فرد با مختصات جدید از اول مهر امسال از طریق الزامی کردن داشتن گواهی معاینه فنی خودرو در محدوده همیشگی طرح زوج و فرد کلید خورد اما طی چند روز اخیر، تشکیل صف‌های دو کیلومتری خودرو در معابر مجاور مراکز معاینه فنی مانع از تجهیز همه خودروها به این گواهی برای کسب مجوز تردد در مرکز شهر شد. به این ترتیب روز گذشته پلیس راهنمایی و رانندگی برای رعایت حال پایتخت‌نشینان اجرای این طرح را تا زمان نامشخصی لغو و از جریمه مالکان خودروهای با عمر بیش از پنج سال که ملزم به اخذ گواهی معاینه فنی هستند اما به دلیل ظرفیت محدود مراکز امکان دریافت آن را نیافته‌اند، جلوگیری کرد.

در قالب این طرح ورود خودروهای دارای پلاک منطبق با روز زوج یا فرد هفته در محدوده طرح بدون داشتن گواهی معاینه فنی، ۵۰ هزار تومان جریمه در پی داشت. با این حال پلیس به دلیل توقف موقتی طرح، جرایم پنج روز گذشته را هم که برای خودروهای فاقد معاینه فنی در محدوده زوج و فرد صادر شده بود، منتفی اعلام کرد.

رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ زمان اجرای دوباره مرحله دوم این طرح را منوط به کاهش میزان مراجعه خودروها به مراکز معاینه فنی دانسته به این معنا که هر زمان پلیس تشخیص بدهد اغلب مالکان خودرو موفق به اخذ معاینه فنی شده‌اند، اجرای طرح از سر گرفته می‌شود.

تعلیق طرح جدید ترافیکی پایتخت در روزهای اولیه اجرا نشان می‌دهد مدیریت ترافیک پایتخت پیش‌بینی‌های لازم را برای اجرای صحیح، پایدار و بدون عیب و نقص طرح در نظر نگرفته بود. این در حالی است که دولت در اواخر بهار امسال مصوبه‌ای گذراند که به موجب آن شورای عالی ترافیک را به اجرای طرح موسوم به «LEZ» مکلف کرد.

متاسفانه در کشور ایران مدیران، اول عمل می کنند بعد فکر می کنند آیا بهتر نبود با استفاده از اطلاعات و آمار خودروهای فاقد معاینه را به همراه تعداد مراکز معاینه فنی خودرو استخراج نموده به یک برآورد می رسیدیم سپس با یک الگوی مشخص و برنامه ریزی مدون اتخاذ تصمیم صورت می گرفت؟

یکی از مشکلات کشورهای جهان سوم اجرایی نبودن بسیاری از سیاستهایی است که از سوی مدیران آن ابلاغ می گردد ، متاسفانه مدیران این کشورها طرحهای بسیار خوبی ارائه می دهند ولیکن هیچکدام اجرایی نیستند و عملا این موضوع می تواند به اعتماد عمومی ضربه بزند در نتیجه مردم برای تصمیمات دولت تره هم خرد نخواهند کرد.

با توجه به اینکه این طرح به منزله الگوی جهانی کاهش انتشار آلاینده‌ها که در اروپا سابقه اجرایی طولانی‌مدت دارد و این در حالی است که طرح زوج و فرد در هیچ یک از کشورهای دنیا به‌صورت دائمی اجرا نمی‌شود.

مبنای اجرای طرح ترافیکی «LEZ»، نوع موتور خودروها و میزان آلایندگی آنها است این در حالی است که ملاک عمل طرح زوج و فرد بدون توجه به وضعیت موتور و احتراق سوخت خودروها و صرفا بر اساس شماره آخر پلاک خودرو تعیین شده که معیار معقولی برای کنترل آلودگی هوا نیست. اما مخالفت برخی اعضای شورای عالی ترافیک و مسوولان اجرایی با پیاده‌سازی این الگوی جهانی آزموده‌شده، موجب شد طرح زوج و فرد برای دوازدهمین سال متوالی در پایتخت تثبیت شود. شهرداری تهران نیز به صراحت اعلام کرده بود اجرای طرح زوج و فرد تاثیری در بهبود کیفیت هوای شهر تهران نداشته است اما به رغم اذعان به ناکارآمدی محرز طرح زوج و فرد این طرح همچنان در پایتخت اجرا می‌شود و تنها شرط اخذ گواهی معاینه فنی به ساختار آن اضافه شد که البته نسخه جدید نیز فعلا متوقف شده است.

در نهایت اینکه کدام کشور را در دنیا سراغ دارید که دارای چنین برنامه هایی بوده و طرح موقت یک ساله را ۱۲ سال کش داده و نه تنها مشکل را حل نکرده باشد بلکه معضلات دیگری نیز به مشکلات گذشته اضافه نماید؟؟

نظريه پردازان علم مدیریت اعتقاد دارند قانونی خوب است که اجرا شود ولیکن مدیران در کشور ما کماکان با این منطق  قهر هستند و کار خود را می کنند ، اقداماتی که در این کشورها رخ می دهد مرا به یاد تمثیل شهر موشها می اندازد:

“در شهر موشها هر از گاهی گربه ای بصورت غافلگیرانه به موشها حمله کرده و یکی از آنها را شکار می کرد موشها جلسه ای برگزار کرده و این موضوع را به شور گذاشتند پس از بررسی و ارائه نقطه نظرات مختلف به راه حل جامعی رسیدند، راه حل این بود که زنگوله ای را بر گردن گربه انداخته هر گاه گربه حرکت کند موشها متوجه شده و فرار کنند کلیه اعضای مجلس قیام و قعود انجام داده راه حل مذکور تصویب گردید، در حالی که قصد اجرای تصمیم را داشتند یکی از موشهای با تجربه که متوجه داستان شده بود از حضار در مجلس سوال کرد که این راه حل خوبی است ولیکن کدامیک از موشها زنگوله را بر گردن گربه می اندازد؟؟!!”
صرف داشتن راه حل مهم نیست بلکه مهم این است که آیا به زمینه های اجرایی تصمیم خود می اندیشیم؟

با توجه به اینکه این طرح به منزله الگوی جهانی کاهش انتشار آلاینده‌ها که در اروپا سابقه اجرایی طولانی‌مدت دارد و این در حالی است که طرح زوج و فرد در هیچ یک از کشورهای دنیا به‌صورت دائمی اجرا نمی‌شود.

مبنای اجرای طرح ترافیکی «LEZ»، نوع موتور خودروها و میزان آلایندگی آنها است این در حالی است که ملاک عمل طرح زوج و فرد بدون توجه به وضعیت موتور و احتراق سوخت خودروها و صرفا بر اساس شماره آخر پلاک خودرو تعیین شده که معیار معقولی برای کنترل آلودگی هوا نیست. اما مخالفت برخی اعضای شورای عالی ترافیک و مسوولان اجرایی با پیاده‌سازی این الگوی جهانی آزموده‌شده، موجب شد طرح زوج و فرد برای دوازدهمین سال متوالی در پایتخت تثبیت شود. شهرداری تهران نیز به صراحت اعلام کرده بود اجرای طرح زوج و فرد تاثیری در بهبود کیفیت هوای شهر تهران نداشته است اما به رغم اذعان به ناکارآمدی محرز طرح زوج و فرد این طرح همچنان در پایتخت اجرا می‌شود و تنها شرط اخذ گواهی معاینه فنی به ساختار آن اضافه شد که البته نسخه جدید نیز فعلا متوقف شده است.

در نهایت اینکه کدام کشور را در دنیا سراغ دارید که دارای چنین برنامه هایی بوده و طرح موقت یک ساله را ۱۲ سال کش داده و نه تنها مشکل را حل نکرده باشد بلکه معضلات دیگری نیز به مشکلات گذشته اضافه نماید؟؟