مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها
سرفصل درس جهت امتحان پايان ترم به همراه معرفي مقاله ها
آوریل 3, 2013
صحبت های اثرگذار ترین اقتصاددان جهان در مورد اقتصاد ایران
آوریل 14, 2013
ارائه گزارش‌های سالانه مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها می‌تواند منجر به برقراری ارتباط بهتر با ذی‌نفعان کلیدی شرکت‌ها نظیر مشتریان، کارکنان، تامین‌کنندگان و جامعه شده و به ارتقای جایگاه و اعتبار شرکت در دید آنها کمک نماید. نتایج یک پژوهش اخیر در سال 2011 توسط موسسه KPMG از 3400 شرکت در سرتاسر دنیا مشتمل بر 250 عدد از بزرگ‌ترین شرکت‌های دنیا نشان می‌دهد که 95 درصد این شرکت‌ها گزارشی از مسوولیت‌های اجتماعی خود ارائه می‌دهند، که بیانگر 14 درصد رشد در این خصوص نسبت به سال 2008 است. به عنوان مثال 60 درصد از بزرگ‌ترین شرکت‌های چین و 58 درصد از بزرگ‌ترین شرکت‌ها در روسیه به گزارش مسوولیت اجتماعی
خود می‌پردازند.
امروزه در بسیاری از کشور‌های توسعه یافته، شرکت‌ها موظف به فراهم آوردن پشتیبانی جهت حل مشکلات و معضلات اجتماعی نظیر رفع فقر و بیکاری و کمک رساندن در راستای حل مشکلات زیست محیطی هستند. نتایج مطالعات پیشین نشان می‌دهد که انگیزه اصلی برای ارائه گزارش‌های مسوولیت اجتماعی توسط 250 شرکت برتر دنیا به ترتیب عبارتند از: ارتقای اعتبار و ارزش برند شرکت در جامعه، ملاحظات اخلاقی و افزایش
انگیزه کارکنان.
با این حال به‌رغم افزایش توجه جامعه به مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها و نقش موثر آن در رشد سودآوری و توسعه پایدار شرکت‌ها، هنوز این رویکرد جایگاه خود را در میان شرکت‌های ایرانی نیافته و مدیران ایرانی از آشنایی کافی با این موضوع برخوردار نیستند. در شرایطی که آمار دقیقی
در خصوص تعداد شرکت‌های ایرانی فعال در حوزه مسوولیت اجتماعی وجود ندارد، ضرورت توجه به این موضوع بیش از پیش احساس می‌شود.
مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها مستلزم تعهد شرکت‌ها به تعدیل تاثیرات اجتماعی و زیست محیطی و بهبود آنها است؛ در حالی که لطمه‌ای به عملکرد اقتصادی شرکت وارد نشود. از این منظر، مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها متناسب با توسعه پایدار است که برآیند عملکرد و مدیریت کارآمد شرکت در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است (تصویر 1).
پروفسور کراوسر، که گاهی از او به عنوان پدر خوانده مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها نیز نام برده می‌شود، معتقد است که تاثیر شرکت‌ها بر محیط اطرافشان به یک یا چندین مورد از حالت‌های زیر رخ می‌دهد:
به کارگیری منابع طبیعی در فرآیند تولید
رقابت پذیری و تاثیر آن بر بازار
تقویت جامعه از طریق تولید فرصت‌های شغلی
آسیب‌های زیست محیطی و تولید زباله
ثروت آفرینی و ایجاد ارزش برای جامعه
ایجاد گازهای گلخانه‌ای و تبعات ناشی از آن در گرمایش زمین
برای انجام مسوولیت‌های اجتماعی، شرکت‌های ایرانی می‌توانند به جای الگوبرداری محض از شرکت‌های خارجی، خود به شناسایی نیازها و خواسته‌های ذی‌نفعان پرداخته و آنها را در قالب برنامه مسوولیت‌های اجتماعی خود بگنجانند. در این راستا شرکت‌ها باید با درنظرگرفتن خواسته‌های ذی‌نفعان و ارتباط فعالانه و مستمر با آنها، استراتژی مسوولیت اجتماعی شرکت خود را به گونه‌ای تدوین نمایند که علاوه بر ارتقای رفاه اجتماعی ذی‌نفعان، برای شرکت
نیز سودمند باشد.
تصور اشتباهی که در میان بسیاری از مدیران رایج است، در نظر گرفتن مسوولیت اجتماعی به عنوان دادن کمک‌های مالی بلاعوض و صدقه به گروه‌های مردمی است. اگرچه این نوع کمک‌های مالی ممکن است به حل برخی از مشکلات جامعه کمک کند، اما این تصور از مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها دیدگاهی بسیار محدود است. در واقع مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها بیشتر از آنکه به چگونگی خرج کردن درآمد شرکت‌ها در جامعه بپردازد، به چگونگی کسب درآمد شرکت‌ها توجه می‌کند. اینکه آیا این درآمد‌ها در قالب فعالیت‌های مبتنی بر اصول تجاری و اخلاقی کسب شده‌اند و در این راستا آیا رفاه حال ذی‌نفعان نیز لحاظ شده است یا خیر.
شرکت‌های ایرانی می‌توانند از طریق شناسایی نیازهای اجتماعی ذی‌نفعان، به اولویت‌بندی آنها پرداخته و در راستای تامین تعدادی از آنها که با فعالیت‌های اصلی شرکت همخوانی دارند، بپردازند. به این ترتیب از طریق برآوردن خواسته‌های ذی‌نفعان و مدیریت روابط با آنها، شرکت‌ها می‌توانند اعتماد ذی‌نفعان را کسب کرده و سرمایه‌ای اجتماعی برای خود ایجاد کنند. این سرمایه اجتماعی ضمن فراهم آوردن پشتوانه فعالیت برای شرکت، ریسک ناشی از فعالیت‌های شرکت را در بلندمدت کاهش می‌دهد. همچنین اعتماد ایجاد شده در میان ذی‌نفعان می‌تواند باعث کاهش هزینه در برخی از فعالیت‌های شرکت از جمله در ارتباط به تامین‌کنندگان شود؛ بنابراین نه تنها انجام مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها به لحاظ اخلاقی کاری منطقی است، بلکه چنانچه به درستی انجام شود می‌تواند به لحاظ تجاری و اقتصادی نیز برای شرکت‌ها سودمند باشد.
مهران نجاتی، ساسان قاسمی
]]>
