نوموفوبیا چیست؟ آیا شما هم گرفتار آن هستید؟

نوموفوبیا (Nomophobia)، اصطلاحی است که برای نخستین بار توسط محققان انگلیسی و از سال ۲۰۱۰ رواج پیدا کرده است و به عنوان مخفف عبارت No Mobile Phobia به کار می‌رود. نوموفوبیا  نوعی از بیماری فوبیا است که فرد مبتلا به آن، در صورت دور بودن از گوشی موبایل، اضطراب و نگرانی شدید را تجربه می‌کند.

در بین روانشناسان، در مورد اینکه آیا واقعاً باید این اضطراب شدید را فوبیا دانست یا خیر، اختلاف نظر وجود دارد. اما به نظر می‌رسد که لااقل با تعریفی که در استاندارد DSM-IV در مورد فوبیا ارائه شده، اضطراب ناشی از دور بودن از موبایل را بتوان به عنوان نوعی از فوبیاهای خاص (Specific Phobia = SP) دانست که ترس‌ و اضطراب غیرطبیعی ناشی از قرار گرفتن در شرایط و موقعیت‌های خاص را شامل می‌شود.

به هر حال، مستقل از اینکه روانشناسان چه طبقه‌بندی‌هایی انجام می‌دهند و چه نامی بر روی این وضعیت می‌گذارند، یک واقعیت وجود دارد و آن اینکه بسیاری از ما، هنگامی که از موبایل خود دور هستیم، نگرانی و اضطراب شدیدی را تجربه می‌کنیم و احساس خوبی نداریم.

بر اساس مطالعات انجام شده در آمریکا، ۶۵ درصد مردم موبایل خود را هنگام خواب نزدیک خود نگه می‌دارند. اگر چه در ایران آماری در این زمینه وجود ندارد، اما به نظر نمی‌رسد که تفاوت جدی در این زمینه وجود داشته باشد.

اگر چه میزان استرس دور بودن از موبایل یا جاگذاشتن موبایل در خانه، بسته به شرایط می‌تواند بسیار متنوع باشد،‌ اما بررسی‌ها نشان داده است که شدت آن می‌تواند با استرس ناشی از رفتن به مطب دندانپزشک یا حتی استرس ناشی از دغدغه‌های مرتبط با ازدواج برابری کند!

ظاهراً بر اساس مصاحبه‌ها و مطالعات انجام شده، اگر چه ریشه‌ی شکل گیری نوموفوبیا در افراد مختلف، کاملاً متفاوت است، اما می‌توان موارد زیر را به عنوان برخی از مهم‌ترین ریشه‌ها مد نظر قرار داد:

در توضیح کامل‌تر موارد فوق می‌توان گفت: برخی از انسانها، احساس می‌کنند که با نبودن موبایل، نمی‌توانند با دیگران صحبت کنند. اگر در خیابان بمانند، اگر گم شوند، اگر برنامه‌هایشان تغییر کند، نمی‌توانند آن را به نزدیکان و دوستان خود اطلاع دهند.

برخی دیگر، معتقدند که Connectedness و وصل بودن به جهان، یکی از نیازهای ماست و کسی که موبایلش در دستش نیست یا خاموش شده است، اتصال خود را با دنیا از دست داده است و در مدتی که موبایل، همراهش نیست در انزوا به سر می‌برد.

بعضی دیگر، موبایل را برای جستجو در اینترنت و دسترسی به سایت‌ها و کسب اطلاعات آب و هوا و چیزهایی از این دست می‌دانند. آنها با دوری از موبایل، احساس می‌کنند گنجینه اطلاعات خود را از دست داده‌اند.

برای برخی دیگر هم، موبایل وسیله‌ی چندکاره‌ای است که وظیفه‌ی ضبط صدا و ثبت تصاویر، تا نوشتن یادداشت و ماشین حساب و چراغ قوه و ده‌ها کارکرد دیگر را بر عهده دارد. نبودن موبایل برای این افراد، به معنای از دست دادن ابزارهای کاربردی و سلب آسایش است.

در میان انواع بحث‌ها و تحقیقات و گزارش‌هایی که در زمینه استفاده از ابزارهای هوشمند امروزی (مانند موبایل‌های هوشمند و تبلت و لپ‌تاپ) منتشر می‌شوند، اکثر تحقیقات به یک نکته کلیدی اشاره دارند